B) GUSLÜN FARZLARI
Gusül, ilgili âyette de (el-Mâide 5/6) işaret edildiği gibi bütün vücudun
kuru bir yer kalmayacak şekilde tamamen yıkanmasından ibarettir. Bunda
bütün fakihlerin ittifakı vardır. Ancak Hanefî ve Hanbelî mezhebinde ağız ve
burnun içi gusülde bedenin dış kısmından sayılmıştır. Böyle olunca guslün;
ağza su almak (mazmaza), burna su çekmek (istinşak) ve bütün vücudu
yıkamak şeklinde üç farzından söz edilir. Mâlikî ve Şâfiîler ile Şîa'dan
Ca‘ferîler'e göre ağız ve burnun içini yıkamak sünnettir. Gusülde niyet
Hanefîler'e göre sünnet, diğer mezheplere göre farzdır. Mâlikîler'e göre vücudu
ovalamak ve gusül işlemlerinin arasını açmamak da guslün farzlarındandır.
Gusül mutlak su denilen nehir, pınar, kuyu, deniz, kaynak ve yağmur
suları ile yapılır. Saç, sakal, bıyık ve kaşların yıkanıp diplerine suyun ulaşTEMİZLİK
207
ması, kadınların örgülü olmayan saçlarını yıkamaları ve saç diplerine suyun
ulaşması gerekir. Örgülü saçın çözülmesi şart olmayıp sadece diplerine suyun
ulaştırılması yeterli olur. Hanbelîler hayız ve nifas sebebiyle gusül için
örgünün çözülüp saçın yıkanmasını gerekli görür. Gusül esnasında, bedendeki
yara üzerinde sargı varsa bakılır; şayet yıkama yara için zararlı olmayacaksa
sargı çözülüp yıkanır, değilse sargı üzerine meshedilir. İlmihal türü
kitaplarda yer alan, boy abdesti alan kimsenin vücudunda iğnenin deliği
kadar kuru yer kalmaması tavsiyesi gerçek mânada değil, vücudun su ile
iyice yıkanması gerektiği şeklinde anlaşılmalıdır. Diş dolgusu ve kaplama,
ayrıca deri üzerinde olup suyun deriyle temasını önleyen ve izâlesinde de
güçlük bulunan boya ve benzeri maddeler, yukarıda da açıklandığı üzere
gusle mani değildir. Bu sebeple vücudun maddî temizliğini imkân ölçüsünde
ve sabun kullanarak yaptıktan sonra deri üzerinde kalıp suyun deriye ulaşmasına
mani olan boya, hamur gibi maddeler guslün sıhhatine engel olmaz.
Diş dolgu ve kaplaması da böyledir.
